Bu makale, İcra ve İflas Kanunu (İİK) 285 – 309 hükümlerinin sistematik analizi ile Yargıtay 6. HD 10.04.2023, E. 2023/1319 – K. 2023/1351 başta olmak üzere emsal kararların ışığında, konkordato sürecinin her aşamasını uygulamacıya kılavuz olacak ayrıntı düzeyinde inceler. 2024 tarihli 7499 sayılı Kanun ile temyiz‑istinaf sürelerine getirilen iki haftalık standardizasyon ve mühlet kararlarına ilişkin kanun yolu revizyonları da ele alınmıştır.

1. Konkordato Talebinin Hukuki Niteliği ve Amacı

1.1 Hasımsız Yargı ve Koruma Fonksiyonu

İİK 285’te tanımlanan konkordato, hasımsız yargı niteliğinde olup ana hedefi, dürüst borçlunun ticari faaliyetini sürdürebilmesine imkân tanırken alacaklılara olası bir iflasa göre daha yüksek tahsilat oranı sağlamaktır. Borçlunun amacı yalnızca zaman kazanmak değil; borç stokunu yapılandırıp işletmenin değerini korumaktır.

Konkordato talebi, İcra ve İflas Kanunu’nun 285. maddesi uyarınca borçlarını vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için yapabileceği bir başvurudur. Bu başvuru, hasımsız yargı türünde bir dava olup, asliye ticaret mahkemesine sunulur.

Konkordato talebinin amacı, borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklılara borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır

1.2 Konkordatonun Türleri

• Adi konkordato
• Malvarlığının terki suretiyle konkordato
• İflastan sonra konkordato

Tür seçimi, ön proje ve alacaklı iletişim stratejisini doğrudan etkiler. Örneğin iflastan sonra konkordatoda mühlet değil, doğrudan tasdik‑ret ikilemi mevcuttur.

2. Yetkili ve Görevli Mahkeme

Mutfakta kritik bir nokta: 7499 sayılı Kanun değişikliğiyle M.308/a, 308/e ve 309/p kararlarına karşı temyiz süresi 10 günden 2 haftaya çıkarıldı. Alacaklı vekâletnamelerinde “tebligata el‑den” kaydı, bu süre hesabını doğrudan etkiler.

3. Dilekçe Tasarımı: Zorunlu Unsurlar

3.1 Başlık & Taraf Bilgileri

“KONKORDATO TALEBİ” veya “KONKORDATO DAVA DİLEKÇESİ”

İİK’nın 285/3. maddesi uyarınca Yetkili asliye ticaret mahkemesinin tam adı

İflâsa tabi olan borçlu için: 154. maddenin birinci veya ikinci fıkralarında yazılı yerdeki asliye ticaret mahkemesi

İflâsa tabi olmayan borçlu için: Yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesi

Dava Dilekçesinin Temel Unsurları

Dilekçe Başlığı ve Mahkeme Bilgileri

Borçlu/vekil kimlik‑iletişim bilgileri

Başvuran (Borçlu) Bilgileri: Gerçek kişi ise: Adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adresi, telefon numarası

Tüzel kişi ise: Unvanı, vergi numarası, ticaret sicil numarası, merkez adresi, kanuni temsilci bilgileri

Vekil varsa: Avukatın adı, soyadı, baro sicil numarası

Talep Konusu ve Hukuki Dayanaklar

Dilekçede açıkça belirtilmesi gereken hususlar:

Konkordato talebinin türü: Adi konkordato, malvarlığının terki suretiyle konkordato veya iflâstan sonra konkordato

Hukuki dayanak: İİK’nın 285 ve devamı maddeleri

Talep edilen mühlet süresi: Geçici mühlet (3 ay) ve kesin mühlet (1 yıl) talepleri

Borçlunun Mali Durumuna İlişkin Açıklamalar

Dilekçede borçlunun mali durumu detaylı şekilde açıklanmalıdır:

Borç ödeme güçlüğünün sebepleri

Mevcut borç miktarı ve yapısı

Varlık durumu

Faaliyet alanı ve işletme durumu

Mali durumun iyileşme potansiyeli

Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler

İİK’nın 286. maddesi ve Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik uyarınca konkordato talebine aşağıdaki belgeler eklenmelidir

Dilekçenin sonuç kısmında şu taleplere yer verilmelidir:

Geçici mühlet verilmesi (3 ay)

Komiser tayini

Kesin mühlet verilmesi (1 yıl)

Konkordato projesinin tasdiki

Gerekli ilânların yapılması

Önemli Hukuki Uyarılar ve Dikkat Edilecek Hususlar

Belgelerin Güncelliği

Finansal tabloların tarihi bakımından, bunlara ilişkin hesap dönemi kapanışı üzerinden bir takvim yılı geçmemiş olmalıdır. Diğer tablo, bilgi ve belgelerin tarihi ise mahkemeye başvuru tarihinden en fazla doksan gün öncesine ait olabilir .

3.2 Hukuki Dayanak ve Talep Konusu

• İİK 285 – 305 maddelerine açık atıf
• Talep edilen geçici (3 ay) ve kesin (1 yıl) mühlet
• Konkordato gider avansı dekontu

3.3 Mali Durum Açıklaması

Konkordato komiseri ilk incelemede nakit akış tablosu ile aktiflerin muhtemel satış değerine göre ara bilanço arasındaki tutarsızlıklara odaklanır. Tebliğ tarihinden en fazla 90 gün önce düzenlenmiş raporlar kabul edilebilir.

4. Eklenmesi Zorunlu Belgeler (İİK 286 & Yönetmelik)

a) Konkordato Ön Projesi

Konkordato ön projesinde şu hususlar yer almalıdır

Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceği

Alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacakları

Borçlunun ödemelerin yapılması için mallarını satıp satmayacağı

Borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağı hangi yöntemle sağlayacağı

b) Borçlunun Malvarlığının Durumunu Gösterir Belgeler

Defter tutmaya mecbur borçlular için

Türk Ticaret Kanunu’na göre hazırlanan son bilanço

Gelir tablosu

Nakit akım tablosu

İşletmenin devamlılığı esasına göre hazırlanan ara bilanço

Aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilanço

Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri

E-defter berat bilgileri

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait listeler

Tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler

c) Alacaklı ve Alacak Listesi

Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste .

d) Karşılaştırma Tablosu

Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflası hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo

e) Makul Güvence Veren Denetim Raporu

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu .

İflâsa Tabi Olmayan Borçlular İçin Özel Durum

İflâsa tabi olmayan kişiler sadece konkordato ön projesi, alacaklı ve alacak listesi ile uygun düştüğü ölçüde malvarlığının durumunu gösterir belgeleri konkordato talebine ekler .

F) Konkordato Gider Avansı

İİK’nın 285/4. maddesi uyarınca konkordato talebinde bulunan, Adalet Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan tarifede belirtilen konkordato gider avansını yatırmaya mecburdur. Bu durumda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. ve 115. maddeleri kıyasen uygulanır.

5.1 Rehinli Alacaklı Dosyası

2025 tarihli uygulamada mahkemeler, rehinli alacağın > %80’inin ana para‑faiz ayrıştırmasını istemektedir. Ayrıca geçici mühlet içinde rehnin paraya çevrilmesi takibine devam edilebileceği, fakat satış yapılamayacağı kuralı (İİK 295) sıkça hatırlatılır .

5. Yargılama Aşamaları

5.1 Geçici Mühlet

• 3 ay + (İİK 287/4) azami 2 ay uzatma
• Tedbirler: icra‑iflas takiplerinin durması, teminatsız ihtiyati haciz yasağı, sözleşme fesih sınırlamaları

5.2 Kesin Mühlet

• 1 yıl + (en fazla) 6 ay uzatma
• Komiser heyeti raporları, alacaklı toplantısı ve oylama (İİK 302)

5.3 Tasdik / Red

Mahkeme İİK 305 koşullarını re’sen denetler; eksiklik varsa ret veya ek süre yerine doğrudan iflas kararı da verebilir.

6. Tasdik Şartlarının Yargıtay Denetimi

7.1 - 6. HD 10.04.2023, E. 2023/1319 – K. 2023/1351

Mahkeme, borçlunun %142 aktif/borç oranına rağmen 48 ay faizsiz ödeme teklifini “kaynaklarla orantısız” bularak tasdik kararını bozmuştur. Kararda “konkordatonun ucuz kredi aracı olmadığı” vurgusu dikkat çekicidir.

7. Alacaklı Tarafından Açılan Konkordato Davası

İİK 285/2 uyarınca alacaklı da “iflas talebinde bulunabilecek nitelikte” ise, gerekçeli dilekçe ve ilgili belgelerle konkordato sürecini tetikleyebilir. Uygulamada bankalar, teminat değerinin altında borç‑kaynak oranı tespit ettiğinde “borçlu konkordato şartlarını taşıyor” teziyle bu yola başvurmaktadır. Bu durumda alacaklının dilekçesinde:

Borçlunun konkordato şartlarını taşıdığına dair gerekçeli açıklamalar

Alacağın varlığı ve miktarına ilişkin belgeler

Borçlunun mali durumuna ilişkin bilgiler yer almalıdır.

8. Yargıtay İçtihatlarına Göre Dikkat Edilecek Hususlar

Yargıtay kararlarına göre:

Projenin gerçekçi olması: Konkordato projesi öngörülemeyen ve soyut veriler ile değil, gerçekçi verilerle hazırlanmalıdır 𝓲[2023/1319E-2023/1351K]

Kaynaklarla orantılılık: Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartı titizlikle değerlendirilir 𝓲[2024/749E-2024/1181K]

Ödeme planının netliği: Konkordato projesinin ödeme planı ve taksitlerinin karmaşık olmaması, infaz kabiliyeti olan bir karar niteliği taşıması gerekir 𝓲[2023/4063E-2024/153K]

Konkordato talebi için hazırlanacak dava dilekçesi, İİK’nın 285 ve 286. maddelerinde belirtilen şartları eksiksiz olarak içermelidir. Dilekçenin başarılı olması için borçlunun mali durumunun gerçekçi şekilde ortaya konulması, konkordato ön projesinin uygulanabilir nitelikte hazırlanması ve gerekli belgelerin eksiksiz olarak sunulması kritik önem taşımaktadır. Ayrıca, Yargıtay içtihatlarında vurgulanan tasdik şartlarının dikkate alınması ve projenin borçlunun kaynakları ile orantılı olması hususlarına özel dikkat gösterilmelidir.

9. Uygulamaya Yönelik Öneriler

1. Ön Proje Gerçekçiliği
   • Piyasa referanslı gelir projeksiyonları; “varsayımsal kârlılık” yerine mevcut sipariş‑sözleşme listesi.
2. Karşılaştırma Tablosu
   • İflas payının borçlu aktifi üzerinden “ateş satış” iskontolarıyla hesaplanması, mahkemede ikna edici görünür.
3. Komiser ile Proaktif İletişim
   • Ara bilançoları aylık güncelleyin; finansal sapmaları erkenden raporlayın.
4. Rehinli Alacaklı Stratejisi
   • Satış yasağının istisnalarını (İİK 295/2 – 297/2) öngörerek proje senaryoları hazırlayın.
5. Süre Yönetimi
   • 2024 değişiklikleri sonrasında temyiz süresinin 14 gün olduğunu alacaklı‑borçluya açıkça bildirin; geçici mühlet uzatma talebini en az 15 gün önce yapın.

10. Sonuç

Konkordato, borçlunun mali yeniden yapılandırmasını yargı gözetiminde gerçekleştiren dinamik bir kurumdur. Başarılı bir dilekçe:

• Eksiksiz belge seti + güncel ve denetlenmiş finansallar,
• İflas senaryosuna göre ölçülebilir alacaklı avantajı,
• Kaynak–ödemeler orantısı net kanıtlanmış ödeme planı,
• Yargıtay içtihatlarında vurgulanan “infaz kabiliyeti” kriterlerine titiz uyum,esaslarına sadık kalmalıdır.

2025 verileri, başvuruların niceliksel artışını; Yargıtay 6. HD kararları ise niteliksel eleştiri çıtasını yükseltmektedir. Dolayısıyla, günü kurtaran projeler yerine gerçekçi, kaynak temelli ve sürdürülebilir konkordato taslakları hazırlamak, hem borçlu hem alacaklılar için en rasyonel strateji olacaktır.

YARGITAY KARARI

6. Hukuk Dairesi 10.04.2023T. 2023/1319E. 2023/1351K.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi

SAYISI: 2023/103 E., 2023/199 K.

KONKORDATO İSTEYEN: … vekili Avukat …

ALACAKLILAR: 1-Vakıflar Bankası T.A.O. vekili Avukat … 2-… vekili Avukat … 3-Türkiye İş Bankası A.Ş. vekili Avukat … 4- … Orta And. Mot. Araç. Tic. Ve San. A.Ş. vekili Avukat …

DAVA TARİHİ: 04.08.2021

HÜKÜM/KARAR: Esastan Red

İLK DERECE MAHKEMESİ: Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi

SAYISI: 2021/503 E., 2022/816 K.

Hasımsız olarak konkordato davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın bir kısım alacaklılar tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı bir kısım alacaklılar tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin inşaat, hafriyat ve akaryakıt ticareti alanlarında faaliyet gösterdiğini, zaman içinde ekonomik durumlarının bozulduğunu, sunulan konkordato projesi kapsamında borçlarını ödeyeceğini ileri sürerek konkordatonun tasdikine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Müdahil alacaklı vekilleri sundukları müdahale dilekçeleri ile davaya müdahil olmuşlardır.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılara ait konkordato projesine ilişkin İcra ve İflas Kanununun 302 nci maddesinin birinci fıkrasında aranan oy çoğunluğunun sağlandığı, konkordato projesinin başarıya ulaşma ihtimali bulunduğu, konkordato projesinin tasdik şartlarını taşıdığı gerekçesi ile konkordatonun tasdikine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde alacaklılar Türkiye İş Bankası vekili, HalkBank A.Ş., VakıfbankA.Ş, … A.Ş. istinaf başvurusunda bulunmuştur.

Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin 02.02.2023 tarihli ve 2023/103 Esas, 2023/199 Karar sayılı kararı ile usulüne uygun ilan yapılmadığından bahisle bir kısım alacaklıların istinaf haklarının bulunduğunun kabulü ile tasdik kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle alacaklıların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım alacaklılar temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

2. Alacaklı T. Halk Bankası A.Ş. temyiz dilekçesinde; davacının konkordato talebinin kötüniyetli olduğunu, bilançoda şüpheli alacak karşılığı ayrılmadığını, davacının mevcut iş sözleşmelerinin makine kiralama veya nakliye işlerinden oluştuğunu, mevcut kârlılığı ile borçlarını ödemesinin mümkün görünmediğini ileri sürmüştür.
3. Alacaklı … Orta And. Mot. Araç. Tic. ve San. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde; projenin öngörülemeyen ve soyut veriler ile hazırlandığını, komiser heyetinden alınan raporların tamamının ihtimaller üzerine yapılan hesaplamalarla düzenlendiğini, projenin kabulü için kanunda öngörülen çoğunluğun sağlanmadığını ileri sürmüştür.

3.Alacaklı T. İş Bankası A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde; projenin alacaklıların alacaklarına kavuşmasını engelleyecek nitelikte olduğunu, gerçekçi olmadığını ileri sürmüştür.

4.Alacaklı T. Vakıflar Bankası T.A.O vekili temyiz dilekçesinde; konkordato projesinin uygulanılabilir nitelikte olmadığını, firmanın borca batıklık oranının yüksek olması nedeniyle ticari faaliyetini yürüterek, ilave finansal kaynak yaratmadan mevcut borçlarının üstesinden gelmesinin mümkün olmadığını, firmanın konkordato talebinde ayrıntılı ve gerçekçi bir yaklaşımda bulunmadığını, icra takiplerinden kurtulma amacı güttüğünü ileri sürmüştür.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Dava, konkordatonun tasdiki istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369. maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371. maddeleri, İcra ve İflas Kanununun İİK’nın 286 vd.

3. Değerlendirme

1.İcra ve İflas Kanununun 285. maddesi ve devamında, borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebileceği hükmü yer almıştır. Bu hüküm doğrultusunda amaç, borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklılara borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Ancak bu hüküm kaleme alınırken kanun koyucu bilinçli olarak konkordatonun tasdikini bazı şartlara bağlamış ve mahkemeye bu şartların varlığını re’sen değerlendirme görevi yüklemiştir.

2. Konkordato projesinin tasdiki için evvela projenin kanunun aradığı nisapla alacaklılar tarafından kabul edilmiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra davacı borçlu tarafından teklif edilen tutarın kaynaklarıyla orantılı olması ve olası bir iflas halinde alacaklıların eline geçecek tutarın konkordato projesinde vaat edilen tutardan az olması yani konkordatonun alacaklılar için iflasa nazaran daha avantajlı olması gerekir. Bu şartlarla birlikte tasdik harcının yatırılması, imtiyazlı alacakların ve mühlet içi borçların da ödenmesi veya teminata bağlanması diğer şartlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

3.İİK’nın 305. maddesinde aranan konkordatonun tasdiki şartları kamu düzenine ilişkin olup, mahkeme bunların varlığını re’sen araştırır. Gerekli koşulların bulunmadığını tespit ederse, talebin reddine karar verir. Kararın gerekçesinde, şartlardan hangisinin ya da hangilerinin mevcut olmadığını dayanaklarıyla açıklaması gerekir. Konkordatonun feshi sebeplerinden birinin tasdik aşamasında tespit edilmesi durumunda da tasdik talebi reddedilir. Bahsi geçen maddede sayılan tasdik şartlarından bir tanesi de, konkordato projesinde teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartıdır.

4.Somut olayda; hakkında projenin tasdiki kararı verilen davacı şirketin varlıklarının borçlarını karşılama oranı %142 olup borca batık durumda değildir. Tasdik edilen proje ile davacı şirketin ek faiz vermeksizin anapara borçlarını faizsiz konkordato tasdik tarihinden 3 ay sonra başlamak üzere 48 aylık vade içerisinde ödemesine karar verilmiştir. Mahkemece tasdikine karar verilen proje, ibraz edilen komiser heyeti raporları dikkate alındığında, şirket borçları, aktifinin değerine göre düşük seviyede kalmış ve ödemeler uzun vadeye yayılmıştır. Bu durumda teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartının gerçekleştiğinin kabulü mümkün değildir. Zira kanun koyucunun konkordato kurumuyla amaçladığı husus gerçek ve tüzel kişiler lehine bir nevi ucuz kredi temini yolu değildir.

5. Öte yandan kabule göre de; mahkemece tasdik edilen konkordato projesinin ödeme planı ve taksitlerinin niceliği itibariyle karmaşık olması konkordatonun genel ilkelerine İİK 306/1 maddesine aykırı olduğu gibi Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 297. maddesi uyarınca infazı kabil bir karar da değildir. Bu denli karışık bir kararın verilmesi konkordatonun yerine getirilmesi sırasında gerekli gözetimi engellediği gibi mahkemelerce denetime de elverişli değildir.

6.Açıklanan nedenlerle davacı şirketin konkordato talebinin reddi gerekirken, yazılı gerekçelerle projenin tasdiki doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

1. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

AV. İLTAN EKMEKCİOGLU