Dahilde işleme izni (Dİİ), 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 80.maddesi çerçevesinde, işleme faaliyetlerini yapan veya yaptıran kişinin talebi üzerine verilebilir. Dahilde işleme izni sadece; 1-a) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilere,
b) Gümrük Kanunu’nun 108.maddenin 3.ncü fıkrasının (d) bendinde belirtilen eşyanın kullanımı hariç, ithal eşyasının işlem görmüş ürünler içerisinde mevcudiyetinin veya Kanunun 109.maddesi kapsamında eşdeğer eşya için konulmuş koşullara uyulduğunun tespit edilebildiği hallerde,
c) Türkiye Gümrük Bölgesindeki üreticilerin temel ekonomik çıkarlarının olumsuz etkilenmemesi şartıyla, dahilde işleme rejiminin işlem görmüş ürünlerin ihracı veya yeniden ihracı için en iyi imkanların yaratılmasına yardımcı olduğu hallerde verilebilir. (c) bendinde belirtilen halleri belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkikidir. Ticari nitelikte olmayan dahilde işleme amaçlı ithalat için Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere de izin verilmesi mümkündür.
2- 2006/12 Sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 16.maddesi hükmü çerçevesinde yapılacak değerlendirme sonucunda;
a) İthal eşyasının ve işlem görmüş ürünün (asıl ve ikincil işlem görmüş ürünler) asgari 8 (sekiz)’li bazda gümrük tarife istatistik pozisyonu (her bir ithal eşyası ve işlem görmüş ürün için ayrı ayrı belirtilmek suretiyle), adı, verimlilik oranına göre belirlenen miktarı ve değeri ile belge kapsamındaki işlemler için satır kodu,
b) Belge/izin süresi,
c) Döviz kullanım oranı,
ç) Varsa yan sanayici, belirlenerek, proje bazında dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni verilir veya talep reddedilir.
3- Süs hayvanları, canlı balık (orkinos balığı ve larva hariç), küçük ve büyükbaş hayvanlar ile çevre kirliliğine neden olan eşyalar dahilde işleme rejimi kapsamında değerlendirilmez.
4- Dahilde işleme izni; bu Tebliğin 14.maddesinde belirtilen işlemler için, İhracat Genel Müdürlüğü’nden görüş alınmak suretiyle Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce belirlenen uygulama esasları çerçevesinde gümrük idarelerince verilir. Bu esaslar çerçevesinde farklı bir düzenleme olmaması halinde, ithalata ilişkin gümrük beyannamesi üzerine izin süresinin kaydedilmesi suretiyle dahilde işleme izni verilir.
5- Bu Tebliğ’in 14.maddesinin birinci fıkrası uyarınca, tarım ürünlerinin bedelsiz ithalatına, Savunma Sanayi Projeleri kapsamında yapılacak bedelsiz ithalata ve Ek-7’de belirtilen ürünlerin bedelli veya bedelsiz olarak ithalatına dahilde işleme izni kapsamında ilgili gümrük idarelerince müsaade edilmez. Bu çerçevedeki talepler dahilde işleme izin belgesi kapsamında Bakanlıkça değerlendirilir.
6- Eşyanın fiyat, bulunabilirlik ve kalite yönünden yurt içinden temin edilmesinin mümkün olup olmaması dikkate alınarak, dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki eşyanın kısmen veya tamamen ithalatına (yurt içi alımlar hariç) süresiz veya dönemsel olarak kısıtlama getirilebilir.
7- Dahilde işleme izin belgesi (DİİB)/ dahilde işleme izni (Dİİ) sahibi imalatçı-ihracatçılar, belge/izin ihraç taahhüdündeki işlem görmüş ürünün üretiminin bir kısmını veya bir aşamasını, yan sanayiciye yaptırabilirler.
8- Dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve sermayesinin en az % 51’i imalatçının hissedarlarına ait olan ihracatçılar hariç olmak üzere tarım ve işlenmiş tarım ürünleri ihracatı için ihracatçılar adına belge/izin düzenlenmez.
9- Döviz Kullanım Oranı;
a) Dahilde işleme izninde,
b) Dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki bedelsiz ithalatta,
c) Dahilde işleme izin belgesi süresi sona erdikten veya ihracat taahhüdü kapatıldıktan sonra geri gelen işlem görmüş ürün için yeni bir dahilde işleme izin belgesi düzenlenmesi halinde yeni belgede,
d) Dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki yurt içi alımlarda, aranmaz.
10- Dahilde işleme izin belgesi (DİİB) kapsamında döviz kullanım oranı otomotiv sektöründe düzenlenen belgeler için azami % 65, deri ve deri mamulleri ile çimento, cam, toprak ve seramik ürünleri sektöründe düzenlenen belgeler için azami % 60, tekstil ürünleri sektöründe düzenlenen belgeler için azami % 65, konfeksiyon ve orman ürünleri sektöründe düzenlenen belgeler için azami % 70, bunun dışında kalan sektörler için azami % 80’dir. Ancak, ikincil işlem görmüş tarım ürünleri taahhüdü içeren belgelerde bu oran azami % 100 olarak tespit edilebilir.
11- Bakanlık uluslararası emtia piyasalarındaki konjonktürel fiyat dalgalanmalarından dolayı bu oranları dönemsel veya sektörel olarak yükseltmeye veya düşürmeye yetkilidir. Bu durumda, bu Tebliğin 45.maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendinin tatbikinde, belirlenen yeni döviz kullanım oranı esas alınır.
12- Belge (DİİB)/ izin (Dİİ) kapsamında ihracat taahhüdünün azami % 1’i oranında değişmemiş eşya ithalatına izin verilebilir.
13- Belge/izin kapsamında ithaline izin verilecek işletme malzemesi değeri, ihracat taahhüdünün % 2’sini geçemez. Ancak, doğal taşlar ile kıymetli maden ve taş ihraç taahhüdü içeren belgede/izinde, bu oran % 10’a kadar tespit edilebilir.
Devam Edecek
03/05/2025
Sevgi ve Muhabbetle, Sağlıcakla Kalınız.
Kerim ÇOBAN
Emekli Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
(Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri “YGM”)
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
