Bilindiği üzere 2024 yılı Gelir Vergisi beyan döneminde bulunmaktayız. Gelir Vergisi Kanunu’nda yedi gelir unsuru sayılmış olup, her bir gelir unsurunun vergilendirilmesinde farklılıklar bulunmaktadır. Gelir unsurları ayrı vergilendirme yöntemlerine sahip olsa da kanuna göre tüm unsurların toplanıp yıllık olarak beyan edilmesi gerekmektedir. Yine kanunda toplama yapılmayan haller de sayılmıştır.
İlgili kanunun yıllar itibariyle değişikliklere uğraması birden fazla ve birbiri ile bağlantılı istisna ve indirimlerin olması beyannamenin doğru hazırlanmasını zorlaştırmaktadır.
Beyannamelerin verilme dönemi olması dolayısıyla meslek mensupları olarak bizlere beyannamelerin nasıl verileceğini soranlar olmaktadır. Bizler onlara doğru bilgiyi aktarmak için elimizden geleni yapıyoruz ama tüm bilgileri toplayabiliyor muyuz? Örneğin beyaz yakalı bir çalışanın kirada bir evi olduğunu ve kira geliri elde ettiğini ve bunun için beyanname vermesi gerektiğini biliyoruz. Peki aşağıdaki maddede belirtilen şartları sağlayıp sağlamadığını kontrol etmeden istisnadan yararlanması gerektiğini söylüyor muyuz?
Gelir Vergisi Kanunun 21. Maddesinde binaların mesken olarak kiraya verilmesinde bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2024 yılı için 33.000,00 TL tutarındaki kısmı vergiden müstesna olduğu belirtilmiştir. Yine aynı maddede Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar.
Gelir İdaresinin internet sitesinde yayınlanan rehberden alınan örnek aşağıdaki gibidir.
“Örnek: Mükellef (C), 2024 yılında, kiraya verdiği gayrimenkullerinden 240.000 TL konut kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 300.000 TL iş yeri kira geliri ve 420.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Mükellef (C)’nin elde etiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2024 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının 870.000 TL’yi aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır. Elde edilen gelir toplamı olan (240.000 + 300.000 + 420.000) 960.000 TL’nin 2024 yılı için belirlenen 870.000 TL tutarını aşması nedeniyle, 240.000 TL’lik konut kira gelirine ilişkin olarak 33.000 TL olan istisna tutarından faydalanılması mümkün olmayacaktır.”
Bu örnekte görüldüğü üzere sadece mesken kira gelirine bakılarak istisnadan faydalanılması halinde hatalı beyan verilmesine neden olunmaktadır.
Görüldüğü üzere sadece basit bir kira beyanında bile hatalı beyanname verilmesi riski bulunmaktadır. Diğer gelir unsurlarında da buna benzer örnekler bulunmaktadır. Bunların yanında beyan sınırları, tevkif yoluyla vergilendirilip beyannameye dahil edilmeyecek gelirler, diğer indirim ve istisnalarda işin içine girdiğinde doğru beyanname vermek giderek zorlaşmaktadır.
Dolayısıyla Gelir Vergisi beyannamelerinin hazırlanması süreçlerinde gelir unsurlarına ait tüm verilerin toplanması ve bunların birbiri ile olan bağlantılarının doğru değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Bu noktada Gelir idaresi, TÜRMOB, Meslek odaları ve bazı mesleki dernek ve vakıfların hazırlamış olduğu beyanname düzenleme rehberlerinden istifade edilmesinde yarar bulunmaktadır.
Bu vesileyle meslek mensuplarımıza ve mükelleflere bu karmaşık vergi mevzuatında doğru beyannameleri verebilmeleri için kolaylıklar diliyorum.
Ergün Kaya
Yeminli Mali Müşavir(Sworn-in CPA) / Bağımsız Denetçi (Independent Auditor)