Birçok işçi, işten çıkarıldığını öğrenir öğrenmez haklarını aramak için hazırlanır ama çoğu zaman bir detayı gözden kaçırır: Dava süresi ne zaman başlar? İşte tam da bu noktada “özel önel (ihbar süresi) ile yapılan fesih” kavramı devreye girer. Ve eğer bu detayı bilmiyorsanız, işe iade davası açma hakkınızı kaybetmeniz an meselesidir.
Önel (İhbar Süresi) ile Fesih
İş Kanunu’na göre iş sözleşmesi, işverence önel verilerek yani ihbar süresi tanınarak feshedilebilir. Bu durumda, işveren çalışana “seni şu kadar süre sonra işten çıkaracağım” diye yazılı bildirim yapar. Bu süreye önel süresi denir. Örneğin 6 aydan az çalışan biri için bu süre 2 haftadır; 1,5 yıl üzeri çalışan biri için 8 haftaya kadar uzar.
Ancak burada en sık yapılan hata şudur: İşçi, işe iade davası açma süresinin, iş sözleşmesinin sona ereceği tarih itibarıyla başladığını zanneder. Oysa gerçek bambaşkadır.
Süre Ne Zaman Başlar?
İş sözleşmesinin önel verilerek feshedildiği hallerde, işe iade davası açma süresi, işçinin işverenden aldığı fesih bildirim yazısının kendisine tebliğ edildiği tarihte başlar.
Yani, işçinin halen işyerinde çalışıyor olması ya da ihbar süresi bitmemiş olması süreyi etkilemez.
📌 Dava süresi, fiili çalışmanın değil, tebliğin esas alındığı tarihten işlemeye başlar.
Örnekle Açalım:
• 21 Eylül 2024: İşveren, işçiye yazılı fesih bildirimi gönderir. Yazıda “56 gün sonra, yani 15 Kasım 2023 tarihinde işten çıkarılacaksınız” ifadesi yer alır.
• İşçi halen çalışmakta olsa da, dava açma süresi 21 Eylül 2024’te başlar.
• İşe iade davası açmak için 30 günlük yasal süre vardır.
• 22 Ekim 2024 itibarıyla, işçi bu hakkını kaybeder.
İşte bu nedenle binlerce işçi, işten çıkış tarihiyle dava süresini eşleştirdiği için davayı kaçırmakta. Ve artık işe iade hakkı sonsuza dek kaybolmakta.
Bu durum, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesi uyarınca şekillenir. Maddede açıkça belirtilir:
“İş sözleşmesinin feshi yazılı olarak bildirilir ve fesih nedeni açıkça belirtilir. İşçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 30 gün içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorundadır.”
Yani süre, tebligat tarihi ile başlar. Bu düzenleme, işverenin süreci belirsiz bırakmasını önlemek ve işçiye kesin bir hak arama çerçevesi sunmak amacıyla konulmuştur.
Hangi Haklar Kaybediliyor?
İşe iade davasının zamanında açılmaması durumunda;
• İşe geri dönüş hakkı ortadan kalkar.
• İşverenin iş güvencesi hükümlerinden doğan tazminat ve maaş ödemeleri yükümlülüğü doğmaz.
• İşçi sadece kıdem ve ihbar tazminatına razı olmak zorunda kalır.
Bu da yüzbinlerce lira değerindeki potansiyel hakların yok olması anlamına gelir.
İşten çıkış tarihi henüz gelmeden dava açılabilir mi?
Evet. Hatta dava açmak için işten çıkmayı beklemek gerekmez. Süre, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren işler.
Ahmet Can
Avukat | Arabulucu | Tahkim Hakemi
